ΚΤΚ: Αποτρέψαμε την άτακτη χρεοκοπία Λαϊκής

Απορρίπτει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, τις κριτικές που δέχεται για διατήρηση της Λαϊκής Τράπεζας στο μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας, παρά τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετώπιζε. 

Παραθέτει παράλληλα τα γεγονότα που οδήγησαν στην απότομη αύξηση της έκτακτης ρευστότητας της Λαϊκής τον Ιούλιο του 2012 και τους λόγους που η ΚΤ συνέχισε να προσπαθεί να επέλθει συμφωνία για το μνημόνιο.  Η ΚΤ, εξηγεί την πορεία της Λαϊκής τον ενάμιση χρόνο πριν την απόφαση για διαχωρισμό της σε καλή και κακή τράπεζα. 

Αφήνει παράλληλα αιχμές για την απόφαση της βουλής να καταψηφίσει τον πρώτη πρόταση του Eurogroup και αναφέρει πως πρόεδρος της Λαϊκής όταν η έκτακτη ρευστότητα της Τράπεζας αναρριχήθηκε στα €9,6 δις ήταν ο νυν υπουργός οικονομικών. 

Η Ανακοίνωση

Με αφορμή τις αιτιάσεις που αποδίδονται αναφορικά με τη «διατήρηση» - δηλαδή τη μη εκκαθάριση και διάλυση- της Λαϊκής Τράπεζας από το καλοκαίρι του 2012 και μετά, η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ) επιθυμεί να υπενθυμίσει τα εξής γεγονότα:

1.       Οι συνεχείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους διεθνείς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, που οφειλόταν κυρίως στην έκθεση των τριών μεγαλυτέρων κυπριακών τραπεζών στην ελληνική αγορά,  και οι αντίστοιχες υποβαθμίσεις των κυπριακών τραπεζών δημιούργησαν ιδιαίτερο πρόβλημα ρευστότητας στη Λαϊκή Τράπεζα έτσι ώστε από τον Οκτώβριο του 2011 να αιτηθεί στην ΚΤΚ παροχή επείγουσας ρευστότητας – Emergency Liquidity Assistance (ELA)- με τη σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Σημειώνεται ότι μέχρι τότε, η Λαϊκή Τράπεζα μπορούσε να διενεργεί και πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος απ’ ευθείας με την ΕΚΤ διότι ήταν σε θέση να παρέχει ως ενέχυρο αποδεκτή εξασφάλιση.

2.       Την ίδια περίοδο, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής οδηγίας για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις το Κολλέγιο Εποπτικών Αρχών για τη Λαϊκή Τράπεζα, μετά από εποπτική αξιολόγηση και απόφαση, καθόρισε το έλλειμμα κεφαλαίου της Τράπεζας σε €3,1 δις.   Η ΚΤΚ ζήτησε από την Λαϊκή Τράπεζα να καλύψει το εν λόγω έλλειμμα, προς τούτο δε η τελευταία παρουσίασε σχέδιο ανάκαμψης που στηριζόταν σε απομείωση περιουσιακών στοιχείων, καθώς και αύξηση κεφαλαίου ύψους €1,8 δις  από ιδιώτες επενδυτές.  

3.       Η όλη προσπάθεια προσέλκυσης ιδιωτών επενδυτών διήρκεσε από το τέλος του 2011 μέχρι τον Ιούνιο του 2012 χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Σημειώνεται ότι τον Νοέμβριο του 2011 αποχώρησε από Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ) της Λαϊκής Τράπεζας ο κ. Ανδρέας Βγενόπουλος και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο κ.  Ευθύμιος Μπουλούτας, καθώς και ότι από τον Δεκέμβριο του 2011 την Προεδρία του ΔΣ της Λαϊκής Τράπεζας ανέλαβε ο κ. Μιχάλης Σαρρής. Δεδομένης της αποτυχίας προσέλκυσης ιδιωτών επενδυτών το ΔΣ της Λαϊκής Τράπεζας ζήτησε από την κυβέρνηση να καλύψει κεφαλαιακό έλλειμμα ύψους €1,8 δις. Το εν λόγω αίτημα ικανοποίησε η κυβέρνηση μετά από ψήφιση σχετικού νομοσχεδίου από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη σύμφωνη γνώμη του νέου Διοικητή της ΚΤΚ κ. Πανίκου Δημητριάδη, ο οποίος είχε αναλάβει τα καθήκοντά του τον Μάιο του 2012.

4.       Το κεφαλαιακό έλλειμμα καλύφθηκε από την κυβέρνηση με την έκδοση ομολόγου (unfunded bond) αξίας €1,8 δις με την απόκτηση ίσης αξίας μετοχικού κεφαλαίου. Με τη διαδικασία αυτή ουσιαστικά κρατικοποιήθηκε η Λαϊκή Τράπεζα με την κυβέρνηση να αποκτά το 84% του μετοχικού κεφαλαίου της.

5.       Λόγω της πολιτικής ρευστότητας στην Ελλάδα και τις διπλές εκλογές (Μάιος και Ιούνιος 2012) και των φημών περί πιθανής εξόδου της από το ευρώ, σημειώθηκαν πολύ μεγάλες εκροές καταθέσεων από τα παραρτήματα της Λαϊκής Τράπεζας στην Ελλάδα ύψους €2 δις. Συνέπεια του γεγονότος αυτού ήταν η περαιτέρω αύξηση του ποσού που διοχετεύτηκε στην τράπεζα μέσω του μηχανισμού ELA.

6.       Τον Μάιο του 2012 υποβαθμίστηκαν τα καλυμμένα ελληνικά ομόλογα τα οποία είχε στην κατοχή της η Λαϊκή Τράπεζα ύψους €1,2 δις. Και αυτή η εξέλιξη οδήγησε σε αντίστοιχη αύξηση ρευστότητας μέσω του ELA.   

7.       Την 25 Ιουνίου 2012 πραγματοποιήθηκε η τρίτη και τελευταία υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον διεθνή οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch (από ΒΒΒ- σε ΒΒ+ για μακροπρόθεσμη αξιολόγηση και από F3 σε B για βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση). Εξαιτίας της εν λόγω υποβάθμισης τα κυπριακά κρατικά ομόλογα σταμάτησαν να γίνονται δεκτά ως αποδεκτό ενέχυρο από την ΕΚΤ για πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος. Έτσι, όλη η μέχρι τότε οφειλή της Λαϊκής Τράπεζας προς την ΕΚΤ ύψους €2,6 δις μεταφέρθηκε στην κατηγορία της επείγουσας ρευστότητας (ELA).

8.       Ως εκ τούτου, από τρία προαναφερθέντα γεγονότα (απώλεια καταθέσεων στην Ελλάδα ύψους €2 δις, υποβάθμιση καλυμμένων ελληνικών ομολόγων €1,2 δις και υποβάθμιση κυπριακών ομολόγων ύψους €2,6 δις) προκύπτει αύξηση του ELA κατά €5,8 δις. Η συνολική οφειλή προς τον ELA ανήλθε από €3,8 δις τον Μάιο του  2012 σε €9,6 δις την 3η Ιουλίου 2012.

9.       Ως αποτέλεσμα της παραπάνω εξέλιξης, η κυβέρνηση μετά και από εισηγήσεις του Διοικητή της ΚΤΚ και απόφαση της Βουλής αιτήθηκε την ένταξη στο Μηχανισμό Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα τον Ιούλιο του 2012 να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με την τρόικα.

10.   Από τότε, ο Διοικητής της ΚΤΚ προειδοποιούσε τις πολιτικές ηγεσίες αλλά και την κοινή γνώμη μέσω εισηγήσεων, δηλώσεων και συνεντεύξεών του, για την επείγουσα ανάγκη σχεδιασμού και εφαρμογής του προγράμματος που θα επέτρεπε στην Κυπριακή Δημοκρατία να αντλήσει τους αναγκαίους πόρους για να επιτευχθεί αναδιάρθρωση και ανακεφαλαιοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας. Μόνο με τη συμφωνία εφαρμογής προγράμματος με την τρόικα θα ετίθετο φραγμός στην αβεβαιότητα και έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού προς το     χρηματοπιστωτικό σύστημα και θα αποφεύγετο η κατάρρευσή του.

11.   Τέλη Νοεμβρίου του 2012 η ΚΤΚ ανακοίνωσε την κατ’ αρχήν δική της συμφωνία με την τρόικα ως προς με την ενότητα του προγράμματος που αφορούσε τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Επειδή δεν επακολούθησε συμφωνία και με την κυβέρνηση αναφορικά με τα δημοσιονομικά θέματα, με αποτέλεσμα την αποχώρηση της τρόικα από την Κύπρο, στις 22 Νοεμβρίου 2012 η Λαϊκή Τράπεζα τέθηκε κάτω από πρωτοφανή πίεση λόγω μαζικών εντολών για εκροή καταθέσεων.

12.    Η έγκαιρη και προειδοποιητική εισήγηση του Διοικητή προς την κυβέρνηση για άμεση εξαγγελία της πρόθεσής της για υπογραφή μνημονίου αποσόβησε τον κίνδυνο κατάρρευσης της Λαϊκής Τράπεζας, της δεύτερης μεγαλύτερης και συστημικής τράπεζας της Κύπρου, που θα οδηγούσε και στην κατάρρευση ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.       

13.   Η τελική συμφωνία για το μνημόνιο δεν μπορούσε ωστόσο να υπογραφεί πριν την ολοκλήρωση του ανεξάρτητου διαγνωστικού ελέγχου των χαρτοφυλακίων των κυπριακών τραπεζών  από τον διεθνή  οίκο PIMCO, με τον οποίο θα προσδιορίζονταν οι κεφαλαιακές ανάγκες των κυπριακών τραπεζών, όρος που προβλέπονταν στο μνημόνιο.

14.   Όταν κατατέθηκε το πόρισμα της PIMCO (Ιανουάριος 2013) η χώρα βρισκόταν ήδη σε προεκλογική περίοδο και ως εκ τούτου η  τρόικα ηθελημένα απείχε από κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να λειτουργήσει ή να εκληφθεί ως πολιτική παρέμβαση. Να σημειωθεί ότι το ΔΣ της ΕΚΤ  σε συνεδρία κατά το τέλος Ιανουαρίου 2013 έκρινε ορθό, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις επερχόμενες Προεδρικές εκλογές, να επεκτείνει τη διορία αναστολής της Λαϊκής Τράπεζας στο ELA μέχρι τις 21 Μαρτίου 2013. Κατά τη λήψη της απόφασής του το ΔΣ της ΕΚΤ υπέδειξε ότι η εν λόγω απόφαση λαμβάνεται σύμφωνα με τους Όρους Αναφοράς (Terms of Reference) του Eurogroup έτσι ώστε να παροτρυνθεί η νέα Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να ολοκληρώσει τη συμφωνία για το πρόγραμμα στήριξης σύντομα μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου 2013. Την απόφαση αυτή του ΔΣ της ΕΚΤ κοινοποίησε ο Διοικητής της ΚΤΚ στον νέο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας με επιστολή του στις 4 Μαρτίου 2013.

15.   Επακολούθησε η γνωστή πρώτη απόφαση του Eurogroup της 16ης Μαρτίου 2013 για γενικό κούρεμα των καταθέσεων όλων των τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Η Βουλή των Αντιπροσώπων απέρριψε το κυβερνητικό νομοσχέδιο για την υλοποίηση της απόφασης του Eurogroup την 19η Μαρτίου 2013.

16.   Την 21 Μαρτίου το ΔΣ της ΕΚΤ υλοποίησε την απόφασή του περί τερματισμού παροχής ρευστότητας στην Λαϊκή Τράπεζα μέσω του ELA με απαίτηση αποπληρωμής την 26η Μαρτίου 2013. Η υλοποίηση αυτής της απόφασης θα οδηγούσε σε ανεξέλεγκτη χρεωκοπία της Λαϊκής Τράπεζας στην άμεση ενεργοποίηση του Ταμείου Προστασίας Καταθέσεων του οποίου τα κεφάλαια ανέρχονται μόνο σε  €125 εκατ. με αποτέλεσμα η υποχρέωση αποπληρωμής των €6,4 δις ασφαλισμένων καταθέσεων της Λαϊκής Τράπεζας να μετακυλιστεί στην Κυπριακή Δημοκρατία, γεγονός που θα προκαλούσε την χρεωκοπία του ίδιου του κράτους.

17.   Το βράδυ της 21ης Μαρτίου 2013 ο Διοικητής της ΚΤΚ με δημόσια δήλωσή του εν όψει της πιο πάνω καταστροφικής προοπτικής ζήτησε την άμεση θέσπιση σειράς νομοσχεδίων με τη διαδικασία του κατεπείγοντος συμπεριλαμβανομένου και του νομοσχεδίου εξυγίανσης τραπεζικών ιδρυμάτων, ούτως ώστε η Λαϊκή Τράπεζα να οδηγηθεί άμεσα σε εξυγίανση και όχι σε εκκαθάριση και διάλυση.

18.   Επακολούθησε η δεύτερη απόφαση του Eurogroup της 25ης Μαρτίου 2013 βάσει της οποίας συμφωνήθηκε το πρόγραμμα στήριξης της κυπριακής οικονομίας από την τρόικα που συμπεριλάμβανε την άμεση εξυγίανση της Λαϊκής Τράπεζας και την μετέπειτα απορρόφηση των εργασιών της στην Κύπρο από την Τράπεζα Κύπρου.

19.   Συνεπώς, η ατεκμηρίωτη και απλοϊκή αιτίαση ότι ο Διοικητής της ΚΤΚ «επέτρεψε» τη συνέχιση της παροχής ρευστότητας της Λαϊκής Τράπεζας μέσω του ELA δεν ευσταθεί και ανατρέπεται από τα πιο πάνω γεγονότα. Αντίθετα, τεκμηριώνεται ότι ο Διοικητής με τις έγκαιρες παραινέσεις και ενέργειές του (δεδομένων των δύο πολιτικών αποφάσεων που ελήφθησαν στο Eurogroup) απέτρεψε την άτακτη χρεωκοπία της Λαϊκής Τράπεζας και κατ’ επέκταση του κυπριακού κράτους.

sigmalive.com